1. Lo lắng và mệt mỏi khi con quá phụ thuộc vào cha mẹ.
Khi con chào đời, người mẹ rất hạnh phúc khi được làm mẹ lần đầu, việc con cái phải lệ thuộc vào mẹ khi còn nhỏ là điều hoàn toàn bình thường. Đôi khi, sự phụ thuộc của con vào chúng ta là điều khiến chúng ta tự hào, chứng tỏ chúng ta đã nuôi dạy con chu đáo nhất và đứa trẻ yêu quý chúng ta nhất. Những câu khoe kín đáo thường được sử dụng như “con tôi không rời tôi nửa bước, kể cả khi ngủ” hoặc “con tôi bám tôi hơn mẹ nó rất nhiều” được nói với niềm tự hào lớn. Nhưng khi đứa trẻ lớn lên một chút nữa, một vấn đề nổi cộm dần xuất hiện: đứa trẻ quá phụ thuộc vào mẹ, thường bám lấy mẹ, khiến ta mệt mỏi. Khi đứa trẻ bước vào thời kỳ vị thành niên, sự phụ thuộc khiến ta lo lắng và khi chúng đến tuổi trưởng thành sự bám dính này khiến cha mẹ thực sự bất an, thất vọng, suy sụp.
Một người mẹ có con ở
tuổi trước vị thành niên bày tỏ: Con tôi năm nay 10 tuổi, nó ngoan, học giỏi
nhưng quá phụ thuộc. Nó không thể tự làm việc gì một cách độc lập từ việc chọn
trang phục, làm bữa sáng, dọn phòng của nó, đến kết bạn, giải quyết bài tập về
nhà hay các vấn đề trên lớp khác. Và tất nhiên tôi trở thành người giải quyết
vấn đề và giúp nó thoát khỏi tình trạng bế tắc. Tôi muốn cứu con khỏi các rắc
rối, vì vậy tôi đã giúp nó, nhưng bây giờ nó luôn chờ tôi giải cứu. Làm thế nào
để tôi thay đổi mọi thứ?
Nếu bạn thấy lời bộc bạch
trên là quen thuộc, như đang nói hộ chính vấn đề của bạn thì có nghĩa là bạn và
gia đình bạn đang gặp một vấn đề cực phổ biến trong gia đình việt nam hiện nay:
Con quá phụ thuộc vào cha mẹ. Và bài viết dưới đây là dành cho bạn.
2. Những dấu hiệu của trẻ
phụ thuộc
Tất
nhiên, khi còn bé trẻ em phải phụ thuộc bố mẹ. Sự phụ thuộc ở trẻ em có thể được
phân loại theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào độ tuổi như: 1 Phụ thuộc về
mặt vật lý: Trẻ nhỏ phụ thuộc vào người lớn để được chăm sóc cơ bản như ăn, mặc,
vệ sinh cá nhân. 2. Phụ thuộc về mặt tình cảm: Trẻ em cần sự an ủi, động viên
và yêu thương từ người lớn để phát triển tốt về mặt tình cảm.3. Phụ thuộc về mặt
học hỏi: Trẻ em phụ thuộc vào người lớn để học hỏi và khám phá thế giới xung
quanh. 4. Phụ thuộc về mặt sức khỏe: Trẻ em cần sự chăm sóc của người lớn để đảm
bảo sức khỏe tốt, bao gồm việc đi khám bệnh, tiêm phòng và tuân thủ chế độ ăn uống
lành mạnh. 5. Phụ thuộc về mặt tài chính: Trẻ em phụ thuộc vào người lớn để
cung cấp nhu cầu cơ bản như thức ăn, quần áo, nơi ở và giáo dục.Tuy nhiên, cần
lưu ý rằng mục tiêu của việc nuôi dạy con cái là giúp họ trở nên tự lập và tự
chủ trong nhiều lĩnh vực này khi họ lớn lên. Khi trẻ bình thường không làm được
hoặc không chịu làm những việc mà với độ tuổi đó trẻ bình thường có thể làm được,
khi đó trẻ đang có biểu hiện quá phụ thuộc. Dưới đây là một số hành vi phổ biến có thể cho
thấy con bạn quá phụ thuộc vào những lĩnh vực mà chính con bạn có thể tự giải
quyết. Bất kỳ hành vi nào cũng có thể là dấu hiệu cho thấy con bạn quá phụ thuộc.
• Không quyết đoán, dễ
bị đẩy đưa hoặc là người theo đuổi
• Thận trọng, do dự,
hoặc lo lắng theo bản năng; có tính cách kín đáo hơn
• Sợ hãi khi đi xa quá
xa hoặc để bạn ra khỏi tầm mắt; dính lấy bạn
• Thiếu động lực và sự
hăng hái; cần được "khởi động"
• Trở lại với bộ sưu
tập an toàn nhưng hạn chế của mình; không dám thử thách hoặc khám phá
• Có thể tìm cách nhờ
vả bằng cách hành xử như trẻ hơn
• Hành xử như không
biết gì: có thể tránh những nhiệm vụ mới hoặc trách nhiệm cũ bằng cách sử dụng
cách cư xử "Tôi không thể làm được"
• Thường xem xét người
mới và tình huống mới "quá thận trọng" hoặc "quá hoài nghi"
• Không chịu trách
nhiệm; chờ đợi người khác làm công việc hoặc bắt đầu nhiệm vụ
Nếu con bạn chỉ thể
hiện các hành vi phụ thuộc, bám víu khi tương tác với bạn hoặc các thành viên
khác trong gia đình, thì đây có thể là vấn đề về mối quan hệ chứ không phải vấn
đề phụ thuộc thực sự. Vì vậy, hãy quan sát cách cô ấy phản ứng trong các bối
cảnh khác và với những người khác. Nếu cô ấy hành động
3. Tại sao cần can thiệp đê
thay đổi từ phụ thuộc sang độc lập?
Một số cha mẹ có thể
gặp khó khăn khi biết con mình chắc chắn có thể phải đối mặt với những thử
thách không thể kiểm soát được. Để đáp lại, họ có thể giúp đỡ đứa trẻ bằng cách
đưa ra sự hỗ trợ và chăm sóc. Tuy nhiên, trong quá trình đó, họ có thể ngăn cản
con mình phát triển thành một người trưởng thành có trách nhiệm, có thể kiên
cường và giải quyết các thử thách một cách độc lập. Chuyển từ việc tạo điều
kiện sang trao quyền cho những đứa con đã trưởng thành của bạn có thể hiệu quả
hơn.
Bất chấp bạn nghĩ gì
thì sự thật là, một trong những vai trò làm cha mẹ quan trọng nhất của chúng ta
là chuẩn bị cho tương lai của con cái để chúng có thể tồn tại và phát triển vào
một ngày nào đó mà không có chúng ta. Điều đó cũng có nghĩa là nếu những đứa
trẻ của chúng ta quá phụ thuộc và dựa vào chúng ta để trở thành người giải
quyết vấn đề của chúng, thực hiện những cuộc giải cứu khi chúng gặp khó khăn và
làm vệ sĩ cho chúng, thì có lẽ chúng sẽ gặp khó khăn hơn khi ở ngoài đó. Điều
đó có nghĩa là chúng ta cần bắt đầu từ từ cắt dây rốn để con cái không quá phụ
thuộc vào chúng ta.
Việc dạy con và tạo điều
kiện để con bớt phụ thuộc không chỉ để giảm gánh nặng cho chúng ta mà còn là để
trẻ từng bước trưởng thành. Cụ thể
Phát
triển kỹ năng tự lập: Khi trẻ biết tự chăm sóc bản thân và giải quyết vấn đề một
cách độc lập, họ sẽ phát triển kỹ năng tự lập, tự tin và trưởng thành hơn.
Tăng
cường tự tin và lòng tự trọng: Khi trẻ tự thực hiện
công việc và đạt được mục tiêu, họ sẽ cảm thấy tự hào và tự tin hơn về khả năng
của mình.
Chuẩn
bị cho tương lai: Việc học cách tự lập sẽ giúp trẻ chuẩn bị
tốt hơn cho tương lai, khi họ cần phải tự quản lý cuộc sống và công việc của
mình.
Giảm
áp lực cho phụ huynh: Khi trẻ biết cách tự giải quyết vấn đề,
phụ huynh sẽ không cần phải luôn luôn can thiệp, giúp giảm bớt áp lực và thời
gian.
Nếu
vì lý do nào đó như cha mẹ có thừa thời gian, thừa điều kiện để có thể bao bọc
và làm thay trẻ cả đời mà không than vãn thì việc đó sẽ gây hại cho sự phát triển
bình thường của trẻ cụ thể:
Ảnh
hưởng tới sự phát triển trí tuệ của bé: Nếu hành vi lệ thuộc của
bé không được sửa chữa thì sau này bé sẽ không chỉ lệ thuộc vào mẹ nữa mà lệ
thuộc vào nhiều người khác. Vì mọi việc đều do cô ấy làm nên cô ấy không cần phải
làm, không cần nói, không cần suy nghĩ. Theo thời gian, khả năng ngôn ngữ, khả
năng vận động và tư duy của trẻ sẽ kém đi, ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ
của trẻ.
Ảnh
hưởng đến mối quan hệ cha mẹ và con cái
Nhiều
tranh chấp giữa cha mẹ và con cái xuất phát từ việc con cái quá phụ thuộc vào
cha mẹ, dẫn đến việc cha mẹ bị choáng ngợp, kiệt sức và chuyển sự tức giận sang
con.
Gây
ra các vấn đề về tâm lý
Bé
quá phụ thuộc sẽ khóc suốt khi đi mẫu giáo; khi đến trường, cậu bé sẽ bỏ học,
thậm chí ở nhà, không chịu vào trường, một nơi mà cậu không thể vui chơi; Khi đến
tuổi đôi mươi, anh vẫn ở với bố mẹ, thụ động chờ họ tìm việc cho mình, hoặc anh
tìm được việc làm và sợ vất vả, mệt mỏi, cuối cùng rút lui vào vòng bảo vệ của
cha mẹ và tiếp tục sống một cuộc sống bình thường. cuộc sống “ăn uống” cuộc sống
an nhàn của cha mẹ. Dần dần, anh ta sẽ lạc nhịp với xã hội, trường hợp nghiêm
trọng sẽ nảy sinh vấn đề tâm lý.
Vì vậy, việc giúp trẻ giảm bớt sự phụ thuộc và tăng cường sự tự lập là một phần quan trọng của việc nuôi dạy con cái.
4. Can thiệp để trẻ độc lập hơn- Tìm lý do và giải quyết chúng.
4.1 Cách nuôi dạy con cái của cha mẹ là nguyên nhân chính của
chứng phụ thuộc ở trẻ
Đứa trẻ phụ thuộc chủ
yếu là sản phẩm của các nuôi dạy con của cha mẹ như: Nuôi dạy quá mức khiến con khó trưởng thành, hoặc giải cứu con khỏi mọi hậu quả, hoặc không dám để con thất bại. Xác định phản ứng nuôi dạy con
hiện tại của bạn. Bất kỳ đặc điểm nào trong số này sẽ mô tả chế độ nuôi dạy con
cái của bạn, cái khiến con bạn trở nên ngày càng phụ thuộc.
Người hỗ trợ: “Tôi biết điều đó khó
như thế nào. Để tôi giúp."
Người cứu hộ: “Bạn sẽ gặp rắc rối nếu
không tìm thấy cuốn sách của mình. Tôi sẽ nói với giáo viên của bạn rằng tôi đã
làm mất nó.
Mất kiên nhẫn: “Chúng ta đến trễ.
Anh sẽ buộc dây giày cho em.”
Người bảo vệ: “Tôi sẽ gọi cho mẹ
của Brian và nói với bà ấy rằng bạn rất tiếc.”
Mặc cảm tội lỗi: “Đừng lo lắng về công
việc của bạn. Tôi đã đi rất nhiều trong tuần này, tôi sẽ làm chúng.
Cạnh tranh: “Bạn biết đấy, dự án
của Ryan sẽ rất thành công. Hãy thêm nhiều hình ảnh hơn.
Hoang tưởng: “Hãy gọi cho tôi mười
lăm phút một lần để tôi biết bạn an toàn.” Tự cao tự đại: “Không phải bây giờ.
Tôi không có thời gian.”
Người cầu toàn: “Bạn chạy theo và tôi
sẽ làm lại dự án khoa học của bạn. Những chữ cái bạn dán vào trông không ổn.
Bây giờ bạn đã nghĩ về
cách bạn thường phản ứng, bạn sẽ nói rằng hành vi của bạn thường củng cố cơ chế
độc lập của con bạn hay làm suy yếu nó? Có điều gì bạn đang làm có thể cướp đi
cơ hội tự tìm hiểu mọi thứ của con bạn không? Có một điều bạn có thể thay đổi?
Bạn đang chờ đợi điều gì? Bắt đầu!
4.2 Xác định lý do cơ bản từ phía con.
Bước đầu tiên của bạn
để giải quyết vấn đề này là tìm ra lý do tại sao con bạn lại quá phụ thuộc.
Dưới đây là những lý do phổ biến khiến trẻ quá phụ thuộc. Đánh dấu vào những
câu áp dụng cho con bạn:
- Chậm phát triển hoặc
chậm phát triển trí tuệ; không có khả năng đạt được ở cấp độ của các bạn cùng độ
tuổi.
- Sợ thất bại trong
một nhiệm vụ hoặc khiến bố mẹ thất vọng; là người cầu toàn
- Cảm thấy bất an hoặc
không an toàn do một sự kiện gây sang chấn tâm lý, chẳng hạn như ly hôn, qua
đời, chuyển nhà, mới ốm, tai nạn
- Lo lắng về sự chia ly: sợ rằng cô ấy sẽ “mất”
bạn về thể chất hoặc tinh thần
- Không bao giờ được giao trách nhiệm; kỳ vọng
được đặt quá thấp so với khả năng của con
- Quá bốc đồng, dễ thất vọng hoặc nóng nảy để kiên
trì theo đuổi một nhiệm vụ
- Luôn được giải cứu;
ai đó luôn ở đó để nhặt các mảnh ghép hoặc thực hiện nhiệm vụ
- Bị “hội chứng con út,
con một”: ai cũng làm hết cho mình, tập chung vào mình khiến trẻ nghĩ vấn đề của
người khác chứ không phải của mình.
5. Can thiệp để trẻ đọc lập hơn - Thay đổi nguyên tắc trong gia đình
Những nguyên tắc trong
gia đình mới cần được thiết lập để tạo ra “văn hóa độc lập” cho con như:
Tạo một câu thần chú
nuôi dạy con cái mới. Thay vì “Luôn cho trẻ những gì trẻ muốn” hoặc “Làm bất cứ điều
gì bạn có thể cho trẻ”, hãy thay câu thần chú của bạn thành “Đừng bao giờ làm
thay trẻ những gì trẻ có thể tự làm”.
Lùi lại từng bước nhỏ. Cha mẹ cân nhắc việc
lùi lại từng bước nhỏ để dành lại sân khấu, trách nhiệm cho con, chuyển từ vai
trò người thực hiện thành người giám sát, tư vấn. Những nhiệm vụ nào con bạn có
thể tự làm thay vì phụ thuộc vào bạn? Có lẽ đã đến lúc cô ấy học cách tự nấu
bữa trưa, giặt giũ, dọn giường hoặc gọi điện để đặt lịch hẹn với nha sĩ? Tất
nhiên, điều này sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, sự trưởng thành và khả năng hiện tại
của con bạn. Mục tiêu ở đây không phải là làm con choáng ngợp bằng cách chồng
chất những kỳ vọng mới của bạn, mà là dần dần giới thiệu một nhiệm vụ mới tại
một thời điểm bắt đầu ở cấp độ mà con bạn có thể dễ dàng kiểm soát, để nhiệm vụ
không khó khăn mà có thể đạt được.
Học cách kiên nhẫn. Đừng dính vào bẫy thôi
tự mình làm cho nó nhanh, bạn càn kiên nhẫn. Nuôi dưỡng tính độc lập ở một đứa
trẻ quá phụ thuộc sẽ mất thời gian, vì vậy hãy thực tế. Quên những gì những đứa
trẻ khác có thể làm hoặc đang làm. Kỳ vọng của bạn nên nhằm mục đích nhẹ nhàng
kéo dài con bạn, đưa trẻ từ vị trí hiện tại đến những gì bạn nghĩ trẻ có khả
năng đạt được. Chỉ cần nhớ công nhận bất kỳ nỗ lực nào—dù lớn hay nhỏ—mà con
bạn thực hiện để trở nên tự chủ hơn.
Đặt chính sách “Không
viện cớ nữa”. Bạn có thấy mình đang bào chữa cho con cái hoặc gánh vác trách
nhiệm của chúng không? “Con tôi quá mệt mỏi; Tôi sẽ làm bài tập về nhà của anh
ấy tối nay. “Con tôi quá bận; Lần này
tôi sẽ làm việc nhà cho nó.” Đó là một thói quen dễ hình thành, nhưng nếu bạn
muốn nuôi dạy một đứa trẻ tháo vát và không phải lúc nào cũng phụ thuộc vào
bạn, thì đây là những điều tối kỵ trong việc nuôi dạy con cái.
Củng cố tính quyết
đoán. Nếu bạn muốn con
mình tự cởi trói khỏi dây tạp dề của bạn (tất nhiên là khi con đã sẵn sàng) và
có thể tự đứng lên, thì hãy khuyến khích con tự nói ra. Và cắn lưỡi bất cứ khi
nào bạn cảm thấy muốn trở thành người phiên dịch cho con mình. Trẻ em học thói
quen từ khi còn nhỏ, vì vậy bạn càng sớm để trẻ tự nói ra và không trở nên phụ
thuộc vào bạn thì càng tốt.
Nói về tương lai của
họ. Khuyến khích con bạn
nghĩ xa hơn “ở đây và bây giờ” như: nếu không tự làm, con sẽ như thế nào khi đi
cắm trại xa, thay đổi trường học, vào đại học, sống trong một căn hộ, lựa chọn
nghề nghiệp. Thảo luận về cuộc sống của con bạn trong tương lai có thể là một
phần trong các cuộc trò chuyện trên bàn ăn tối của bạn.
Theo dõi sự tiến bộ
của con bạn. Theo dõi, ghi nhận, so sánh và tôn vinh những thay đổi tích cực
củ con bạn khi chúng chuyển đổi từ phụ thuộc sang tự chủ.
6. Can thiệp để trẻ đọc lập hơn - Phát triển Thói quen Thay đổi
Mục tiêu nuôi dạy con
cái của bạn là giúp con bạn phát triển những thói quen phù hợp với trình độ của
trẻ, điều này sẽ giúp trẻ trở nên tự chủ và độc lập hơn. Dưới đây là những kỹ
năng mà mọi đứa trẻ cần có để trở nên tháo vát hơn và ít phụ thuộc hơn.
Dạy cách động não để
con bạn có thể giải quyết vấn đề mà không cần bạn.
Lần tới khi con bạn
gặp vấn đề, đừng vội đưa ra giải pháp. Thay vào đó, hãy dạy con cách động não
lựa chọn. Đầu tiên, hãy nói với con bạn: “Hãy nói cho mẹ biết điều gì đang làm
phiền con. Thể hiện niềm tin của bạn rằng con có thể giải quyết mọi việc: “Bố
biết con sẽ nghĩ ra giải pháp cho việc của mình.” Sau đó, khuyến khích cô ấy
động não các ý tưởng. “Đừng lo lắng ý tưởng của bạn nghe có vẻ ngớ ngẩn như thế
nào. Chỉ cần nói điều đó, bởi vì nó có thể giúp bạn nghĩ ra những giải pháp”
Bạn thậm chí có thể gọi nó là “Trò chơi Giải pháp”; chỉ cần nhắc con bạn sử
dụng nó bất cứ khi nào con gặp vấn đề.
Nâng cao kỹ năng tổ
chức.
Học cách sắp xếp là
một kỹ năng mà con bạn sẽ cần để quản lý cuộc sống của chính mình; mục tiêu là
để cô ấy ngày càng ít phụ thuộc vào bạn hơn khi thời gian trôi qua. Việc nhà là món quà vô giá mà cha mẹ dành cho con để thực hành kỹ năng tổ chức công việc,
quản lý thời gian và đặt mục tiêu. Việc nhà đúng lứa tuổi, những nhiệm vụ vừa sức
và yêu cầu cụ thể về kết quả là cách tốt nhất để con rèn luyện với sự giám sát của
bạn.
Thành tựu của việc làm
cha mẹ là nuôi dạy nên những người trưởng thành độc lập, tự chủ. Bước đầu tiên
là bắt đầu giúp con cái chúng ta học những thói quen cần thiết để có thể tự
đứng trên đôi chân của mình mà không cần chúng ta bế chúng. Đó là cách tốt nhất
để giúp con cái chúng ta trở nên tự chủ, tháo vát và độc lập hơn—để chúng có
thể thành công trong cuộc sống mà không có chúng ta. Có một câu ngạn ngữ Navaho
tuyệt vời tóm tắt tất cả những gì về việc nuôi dạy con cái đối với sự thay đổi
này: “Chúng ta nuôi dạy con cái để chúng rời bỏ chúng ta.” Hãy ghi nhớ
những từ đó—chúng sẽ giúp bạn tìm thấy hàng chục cơ hội hàng ngày để giúp con
bạn học cách trở nên tháo vát hơn và ít phụ thuộc hơn. Và như thế là chúng ta đã
hoàn thành công việc của mình- làm cha mẹ
Comments
Post a Comment
Hãy để lại ý kiến của bạn tại đây