Con thường xuyên tranh cãi, xung đột với trẻ khác, cha mẹ nên làm gì?

 

Trẻ em tranh cãi với người khác có phải điều đáng lo ngại

Huy là cậu bé 7 tuổi. Cậu khá nhanh nhẹn, thông minh và tràn đầy nhiệt huyết. Tuy thế mẹ câu khá lo lắng vì tính nết của cậu. Mẹ cậu phàn nàn rằng, con trai cô hay cãi nhau, xung đột và thậm chí đánh nhau với mấy đứa trẻ hàng xóm.  Ở nhà cậu cũng thường xuyên tranh luận, tranh cãi, xung đột với cô chị 9 tuổi của mình. Trong những cuộc tranh cãi đó đôi lúc cậu khôg giữ được bình tĩnh nên nổi xung lên. Cậu thường xuyên lôi kéo bố mẹ mình vào các cuộc tranh cãi của mình để nhờ giải quyết vấn đề. Mẹ cậu không biết làm gì để giúp anh ấy học cách tự giải quyết vấn đề của mình mà không cần phải can thiệp và làm trọng tài?

1. Tranh cãi có phải là xấu

Việc trẻ em tranh cãi thậm chí xung đột hay đánh nhau là điều hết sức bình thường, đó là chỉ dấu của sự phát triển bình thường cả về sinh lý và tâm lý. Trẻ khám phá thế giới và khám phá bản thân thông qua các hành vi thẻ hiện sự độc lập về quan điểm về cuộc sống, cách nhìn về thế giới và cái nhìn về chính bản thân mình thông qua các cuộc tranh luận, tranh cãi và thậm chí xung đột. Tranh cãi không phải là dấu hiệu của một mối quan hệ không tốt đẹp giữa các đứa trẻ với nhau Việc cố gắng can thiệp một cách nôn nóng và mong đợi con bạn luôn hòa thuận với bạn bè và hòa thuận với nhau có thể có tác dụng ngược lại. Thông qua những bất đồng, trẻ sẽ học cách đứng lên bảo vệ bản thân, bày tỏ cảm xúc và giải quyết tranh luận. Nếu cha mẹ thường xuyên can thiệp để chấm dứt tranh cãi, trẻ sẽ không học được những bài học quan trọng này.

Tất nhiên, xung đột cũng là một phần của cuộc sống, nhưng một số đứa trẻ dường như bị mắc vào đó quá lâu trong khi một số đứa trẻ khác vượt qua nó một cách suôn sẻ hơn rất nhiều. Khi tranh cãi diễn ra quá thường xuyên, nó có thể trở thành lý do chính khiến trẻ em không thể hòa đồng với những người khác.

Cha mẹ chỉ cần tham gia nếu cuộc tranh cãi trở nên quá mức hoặc mang tính phá hoại. KHÔNG BAO GIỜ cho phép đánh nhau. Nếu giận dữ hoặc đánh nhau là vấn đề đối với con bạn, BẠN cần phải dẫn đầu trong việc chỉ cho chúng cách giữ bình tĩnh. Đánh đôi khi là lựa chọn duy nhất mà trẻ có thể nghĩ ra để giải quyết tranh cãi. Người lớn phải dạy chúng những cách khác để giải quyết những bất đồng.

2.Trẻ thường xuyên tranh cãi, khi nào cha mẹ nên can thiệp

Với những đứa trẻ vượt qua được những cuộc tranh cãi thời niên thiếu một cách suôn sẻ thông thường là vì họ đã học được một số kỹ năng giải quyết xung đột giúp họ hòa thuận thành công hơn với những người khác. Đó cũng là một trong số những kỹ năng quan trọng của cuộc sống khi lớn lên. Bạn có thể dạy cho trẻ em những chiến lược tương tự, bắt đầu từ khi chúng còn khá nhỏ. Những kỹ năng này không chỉ giúp giảm thiểu tranh cãi và xích mích với bạn bè đồng trang lứa của con bạn mà còn giúp ích rất nhiều cho chúng trong suốt quãng đời còn lại. Tốt nhất, họ sẽ cải thiện sự hài hòa trên sân nhà.

Hãy nhớ rằng tất cả trẻ em đều tranh cãi, nhưng sau đây là một vài triệu chứng của những đứa trẻ cãi nhau thường xuyên đến mức nó trở thành một vấn đề trong cuộc sống hàng ngày của chúng. Trong những trường hợp như vậy, can thiệp đúng cách của cha mẹ là điều tối quan trọng. Những dấu hiệu của nó có thể là:

- Luôn tìm đến bạn để giải quyết vấn đề

- Sử dụng sự gây hấn để thể hiện quan điểm của mình (cắn, đá, đánh nhau, xô đẩy)

- Chỉ quan tâm đến ý kiến của mình, chỉ cần vấn đề của mình được giải quyết

- Hét lên hoặc quát tháo để thể hiện quan điểm của mình

- Bác bỏ ý kiến của người khác bất chấp lý do

- Thường mất bình tĩnh khi cố gắng nói lên quan điểm của mình

-  Cảm thấy cần phải trả đũa vì nhu cầu không được đáp ứng

- Đổ lỗi cho người khác về vấn đề

- Không thể xác định hoặc mô tả vấn đề hoặc nguồn gốc của xung đột

- Không thể nghĩ ra các giải pháp hoặc giải pháp thay thế hoặc cân nhắc hậu quả

3. Can thiệp của bố mẹ với hành vi tranh cãi liên miên của trẻ

3.1. Tìm hiểu lý do con tranh cãi

Nếu con bạn là đứa trẻ thường xuyên tranh cãi với bạn bè, anh chị em trong gia đình, hãy tìm hiểu kỹ hơn liệu có vấn đề nào sâu hơn khiến cho rẻ có hành vi đó và cố gắng giải quyết chúng. Hãy xem xét những lý do sau xem có thể áp dụng cho con của bạn.

Do tính cách của con bạn:

- Ích kỷ, ham vật chất: luôn muốn những gì người khác có

- Nóng tính, dễ bực bội, hay căng thẳng

- Cạnh tranh quá mức, sợ thua cuộc, cầu toàn, hoặc chỉ là một kẻ thua cuộc kém cỏi

- Phụ thuộc quá mức: luôn tìm đến bạn hoặc người khác để giải quyết vấn đề

- Độc đoán hay hách dịch; khao khát kiểm soát, chú ý hoặc quyền lực

Là hành vi học được trong gia đình hoặc môi trường sống

- Sao chép những gì mắt thấy tai nghe: mọi người khác trong gia đình cãi cọ và la mắng hoặc thường xuyên bắt nạt nhau

- Bị bắt nạt, trêu chọc hoặc bắt nạt; cố gắng bảo vệ mình.

Do thiếu hụt kỹ năng hoặc các vấn đề khác.

- Thiếu kỹ năng giải quyết xung đột hoặc khả năng giải quyết vấn đề

- Bị đối xử bất công; bị lợi dụng; luôn luôn coi thường; cố gắng đứng lên cho chính mình

32. Là tấm gương về cách tranh luận lành mạnh

Điều quan trọng là trẻ phải thấy rằng hai người có thể bất đồng một cách bình tĩnh và tôn trọng nhau. Và còn gì tuyệt vời hơn khi được xem hai người mình yêu thương nhất “đấu võ mồm”? Vì vậy, hãy điều chỉnh các kỹ năng giải quyết xung đột của riêng bạn và tìm thời điểm thích hợp để chỉ cho con bạn cách “hay ho” để giải quyết xung đột. (Gợi ý: nếu bạn nhận thấy rằng bạn đang tranh cãi gay gắt với các thành viên lớn tuổi trong gia đình, bạn bè và đồng nghiệp, hãy bắt đầu điều chỉnh các kỹ năng giải quyết xung đột của chính bạn trước khi cố gắng dạy chúng cho con bạn.)

Đặt quy tắc “KHÔNG” khi tranh luận

“Không xâm phạm thân thể”; “Không la hét”; “Không dùng lời thô tục”… là những nguyên tắc bất di bất dịch trong gia đình mà mọi thành viên đều phải tuân thủ. Nếu các cuộc tranh cãi trở nên quá gay gắt và biến thành những trận đấu la hét, thì hãy cân nhắc việc lập một gia đình “thề không to tiếng”. Lời cam kết được viết trên một tờ giấy, có chữ ký của tất cả các thành viên và được dán lên như một lời nhắc nhở cụ thể. Sau đó thực hiện nó! Ngay khi giọng của bất kỳ người tranh luận nào lên cao hơn một chút, bất kỳ thành viên nào trong gia đình cũng có thể đưa ra tín hiệu “hết giờ” không dùng lời nói (như trọng tài) nhắc nhở người la hét nói với giọng bình tĩnh hơn. Nếu những giới hạn này bị phá vỡ, những hậu quả logic hoặc tự nhiên cần được thực thi

3.3 Hãy để con bạn được lắng nghe!

Một trong những lý do lớn nhất mà bọn trẻ tranh cãi là chúng muốn cảm xúc của mình và cần được lắng nghe—nhưng không ai lắng nghe! Cho dù đó có phải là trường hợp của con bạn hay không, thì trẻ cũng cần có kinh nghiệm trong việc nói lên ý kiến của mình một cách bình tĩnh cũng như lắng nghe các thành viên khác trong gia đình cũng làm như vậy. Tìm cách để gia đình bạn giải quyết các nhu cầu của họ và bất đồng một cách hòa bình.

3.4. Dạy trẻ các nghĩ về người khác

Dạy con bạn đặt mình vào vị thế của người khác bằng những câu hỏi: Nếu con là bạn ấy? nếu con là chị ấy? con sẽ cảm thấy thế nào?? Trẻ em thường bị cuốn vào quan điểm của riêng mình đến nỗi quên mất người khác đến từ đâu.

3.5 Hãy đồng cảm với con

Tranh luận là khó khăn đối với tất cả mọi người—nhưng đặc biệt là đối với trẻ em. Rất có thể con bạn hoặc đứa trẻ kia hoặc cả hai đều đang bị tổn thương. Hãy nhớ rằng mục tiêu của bạn không phải là giải quyết vấn đề—điều đó để con bạn làm—nhưng bạn có thể thừa nhận sự tổn thương. “Bố có thể hiểu tại sao bạn buồn.” “Tranh luận không bao giờ vui vẻ cả, chúng khiến mọi người bị tổn thương.

3.6 Đừng hỏi tại sao, hãy hỏi cái gì.

Đặt câu hỏi đúng có thể giúp con bạn suy nghĩ về điều gì đã gây ra cuộc tranh cãi và thậm chí có thể ngăn chặn cuộc tranh luận tiếp theo. Đặt câu hỏi “tại sao” (“Tại sao con lại cãi nhau?” “Tại sao con không thể hòa hợp với nhau?”) gần như chắc chắn sẽ khiến con bạn bối rối và nhận được câu trả lời “Con không biết”. Thay vào đó, hãy hỏi những câu hỏi “cái gì”: “Cãi nhau của bạn về cái gì?” "Bạn của bạn đã nói gì?" “Anh đã- làm gì?” “Con- muốn điều gì xảy ra bây giờ?”

3.7. Khuyến khích con tự giải quyết bằng cách chỉ dẫn cho con cách thức

Hỏi những đứa trẻ có liên quan xem chúng dự định làm gì để giải quyết vấn đề “của chúng”. Xét cho cùng, thực hành ngoài đời thực là cách tốt nhất để trẻ học các kỹ năng. Hãy dạy con cách để thỏa hiệp, cách tìm ra gải pháp thay thế, cách để luân phiên nhau bài tỏ quan điểm, cách để bình tĩnh lắng nghe người khác và cả cách để buông bỏ hoặc rút lui khi cần

3.8. Can thiệp trực tiếp nếu cần thiết.

Nếu bạn nghe thấy một cuộc tranh cãi đang nổ ra, hãy ở gần để có thể nghe được hoặc có thể kịp thời can thiệp tức thì, nhưng chỉ nhảy vào trước khi cảm xúc trở nên quá nóng và cuộc tranh cãi đó leo thang. Một lời nhắc nhở nhẹ nhàng có thể được yêu cầu, chẳng hạn như một tín hiệu riêng tư đã được thống nhất trước đó (ví dụ như kéo tai bạn). Với trẻ nhỏ hơn, bạn có thể nói: “Mẹ thấy hai đứa trẻ đang giận dữ cần phải hạ nhiệt. Con- đi sang phòng khác, và con- vào bếp cho đến khi con- có thể nói chuyện một cách bình tĩnh và giải quyết mọi việc.”

3.9 Khuyến khích sửa đổi.

Nếu có những cảm xúc bị tổn thương và con bạn là nguyên nhân, hãy khuyến khích con sửa đổi. Yêu cầu anh ấy gọi điện cho người bạn đó, xin lỗi và nói với người bạn rằng anh ấy xin lỗi, hoặc đề xuất một cách để cả hai có thể vượt qua rào cản và tiếp tục mối quan hệ của họ.

3.10. Đề nghị thỏa hiệp.

Một cách tuyệt vời để giảm tranh luận là thỏa hiệp. Bắt đầu bằng cách mô tả ý nghĩa của nó: “ Khi con thỏa hiệp, điều đó có nghĩa là con sẵn sàng từ bỏ một chút những gì con muốn, và người khác cũng vậy. Đó là một cách giải quyết vấn đề công bằng vì mọi người đều hài lòng hơn: mỗi người có thể có ít nhất một phần những gì mình muốn.” Con bạn nên hiểu rằng mỗi người luôn có cơ hội thể hiện khía cạnh của mình và khi làm vậy, anh ấy nên được lắng nghe.

Tranh luận là một phần bình thường của quá trình trưởng thành và trên thực tế, nó dạy cho trẻ những kỹ năng quan trọng. Chúng ta không thể mong đợi trẻ em luôn hành xử đúng và phù hợp ngay lần đầu tiên hoặc luôn luôn hành xử tốt như vậy. Nếu bạn phớt lờ những cuộc cãi vã nhỏ nhặt và khuyến khích trẻ tự giải quyết các cuộc tranh cãi một cách bình tĩnh và hợp lý, bạn sẽ thấy trẻ sẽ giải quyết các cuộc tranh cãi ngày càng tốt hơn trước khi chúng vượt quá tầm kiểm soát. Và với những tình huống cần can thiệp trực tiếp, hãy coi đó là cơ hội để dạy những bài học quan trọng trong cuộc sống của con bạn.