Cha mẹ cần làm gì khi con quá cầu toàn

Vấn đề

“Đứa con mười tuổi của tôi đứng thứ hai trong lớp, và điều đó khiến nó phát điên. Nó thức đến 3h sáng chỉ để viết một bài tả về tôi cho bài làm văn sắp tới, và chỉ ngủ thiếp đi khi kiệt sức.  Tôi lo rằng nếu con cứ tiếp tục tốc độ này, con sẽ bị suy nhược thần kinh. Tôi nên làm gì?"

 

1. Cầu toàn là gì, tại sao cần can thiệp?

Chủ nghĩa hoàn hảo, trong tâm lý học, là một đặc điểm tính cách rộng lớn được đặc trưng bởi mối quan tâm của một người với việc phấn đấu để đạt được sự hoàn mỹ và hoàn hảo, đồng thời đi kèm với sự tự đánh giá bản thân và quan tâm đến sự đánh giá của người khác.

Người theo chủ nghĩa hoàn hảo hay cầu toàn quá mức có xu hướng muốn mọi cái đều phải hoàn hảo, từ công việc, gia đình đến bạn bè và nói chung là tất cả những gì liên quan đến họ, luôn luôn đặt ra những tiêu chuẩn và những yêu cầu rất cao trong mọi việc trong đời sống, bắt đầu từ những việc nhỏ nhất của bản thân, thậm chí là đối với người khác.

Hậu quả, Nguy cơ tiềm tàng của chủ nghĩa hoàn hảo.

Ở mức độ nào đó, tính cầu toàn là động lực khiến con bạn vươn lên dẫn đầu. Tuy nhiên Trên thực tế, chủ nghĩa hoàn hảo có thể có tác dụng ngược lại nếu không có những điều chỉnh phù hợp

- Lo lắng về việc phạm sai lầm ngăn cản một số người cầu toàn thành công. Nỗi sợ thất bại ngăn cản họ thử những điều mới.

- Những đứa trẻ cầu toàn thường che giấu nỗi đau và sự hỗn loạn của chúng. Họ cảm thấy bắt buộc phải tỏ ra hoàn hảo ở bên ngoài, và hậu quả là nhiều người trong số họ âm thầm chịu đựng khi có vấn đề phát sinh.

- Những người cầu toàn có mức độ căng thẳng cao hơn. Vì những người cầu toàn cảm thấy bắt buộc phải tránh những sai lầm, nên họ luôn ở trong tình trạng căng thẳng cao độ. Và quá nhiều căng thẳng có thể có hại cho sức khỏe thể chất và tinh thần của một người.

- Chủ nghĩa hoàn hảo có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Những người cầu toàn có thể có nguy cơ cao bị trầm cảm, lo lắng và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.

2. Nguyên nhân của tính cầu toàn

Các nhà khoa học cho rằng có một số yếu tố có thể góp phần hình thành tính cầu toàn ở trẻ em.

Yếu tố sinh học: Nghiên cứu cho thấy chủ nghĩa hoàn hảo có liên quan mật thiết đến một số bệnh tâm thần, như rối loạn ám ảnh cưỡng chế và rối loạn ăn uống. Điều này khiến các nhà khoa học tin rằng chủ nghĩa hoàn hảo có thể có một yếu tố sinh học.

Áp lực học tập: Trẻ em có thể sợ điểm trung bình dưới mức hoàn hảo hoặc điểm kiểm tra dưới mức hoàn hảo sẽ phá hỏng nỗ lực vào một trường đại học tốt của chúng. Những người khác cố gắng trở nên hoàn hảo để họ có thể nhận được học bổng. Những áp lực học tập đó có thể khiến họ cảm thấy mình cần phải trở nên hoàn hảo để đạt được bất cứ điều gì trong cuộc sống.

Mong muốn làm hài lòng: Một số trẻ muốn có được sự ngưỡng mộ và yêu mến bằng cách thể hiện rằng chúng có thể hoàn hảo về mọi mặt. Điều này có thể xuất phát từ mong muốn giảm bớt căng thẳng của cha mẹ hoặc đó có thể là cách duy nhất mà một người trẻ biết cách thu hút sự chú ý.

Tự đánh giá thấp bản thân, lòng tự trọng thấp: Những đứa trẻ cảm thấy tồi tệ về bản thân có thể nghĩ rằng chúng chỉ tốt bằng thành tích của chúng. Tuy nhiên, những người cầu toàn có xu hướng tập trung vào những sai lầm của họ và giảm thiểu thành tích của họ, điều này khiến họ không bao giờ cảm thấy đủ tốt.

Ảnh hưởng của cha mẹ: Việc khen ngợi con bạn là đứa trẻ thông minh nhất trong toàn trường hoặc vì đã bám sát mọi lần về đích trong môn thể dục dụng cụ có thể khiến chúng tin rằng những sai lầm là xấu. Họ có thể nghĩ rằng họ phải thành công bằng mọi giá. Những đứa trẻ có cha mẹ cầu toàn cũng có nhiều khả năng trở thành những đứa con cầu toàn. Điều này có thể bắt nguồn từ hành vi học được nếu đứa trẻ chứng kiến ​​cha mẹ tìm kiếm sự hoàn hảo hoặc cũng có thể phản ánh khuynh hướng di truyền.

Chủ nghĩa giật gân của thành công và thất bại: Từ những vận động viên ưu tú đến ngôi sao nhạc pop mới nhất, giới truyền thông thường miêu tả mọi người là hoàn hảo. Đồng thời, các câu chuyện truyền thông khác đã giật gân về việc một sai lầm đã khiến một người trở thành kẻ thất bại hoàn toàn như thế nào. Những câu chuyện truyền thông này có thể thuyết phục những người trẻ tuổi rằng họ cần phải hoàn hảo trong mọi việc họ làm.

Sang chấn do trải nghiệm đau lòng bởi thất bại: Những trải nghiệm đau thương từ thất bại có thể khiến trẻ cảm thấy như chúng không được yêu thương hoặc chúng sẽ không được chấp nhận trừ khi chúng hoàn hảo.

3. Cha mẹ cần làm gì khi con quá cầu toàn

Tất nhiên chúng ta muốn con mình đạt được tiềm năng của chúng và trở nên xuất sắc. Nhưng thường thì một đứa trẻ cảm thấy quá nhiều áp lực đến mức nó bị ám ảnh đến mức không lành mạnh về việc làm mọi thứ một cách hoàn hảo, khiến nó luôn cảm thấy lo lắng, thất vọng và lo lắng. “Có đủ không?” “Những người khác sẽ nghĩ gì?” Và bởi vì những đứa trẻ này không bao giờ hài lòng và luôn thúc ép bản thân, sự thất vọng và căng thẳng tăng cao khiến chúng có nguy cơ mắc chứng lo âu, trầm cảm, rối loạn ăn uống, đau nửa đầu và thậm chí tự tử. Do vậy, đã đến lúc ta cần có những can thiệp thích đáng, phù hợp

Chủ nghĩa hoàn hảo dường như là kết quả của sự kết hợp giữa khuynh hướng bẩm sinh và các yếu tố môi trường. Những điều này có thể bao gồm khen ngợi hoặc đòi hỏi quá mức từ cha mẹ, giáo viên hoặc người huấn luyện, quan sát người lớn làm gương cho xu hướng cầu toàn và từ tình yêu thương của cha mẹ là điều kiện dựa trên thành tích gương mẫu của đứa trẻ.

3.1 cha mẹ cần xem lại hành vi của chính mình.

- Bạn có phải là người cầu toàn không? Quay trở lại danh sách các triệu chứng cầu toàn. Có bao nhiêu trong số đó áp dụng cho bạn? Hãy cẩn thận: nghiên cứu cho thấy rằng những bà mẹ cầu toàn hoặc đặt lòng tự trọng của họ vào thành tích của con cái họ có nhiều khả năng sinh ra những đứa trẻ cầu toàn.

- Bạn có là người thúc đẩy tính cầu toàn của con không? Bạn có phải là người luôn coi trọng thành tích, ca ngợi chúng khi con thành công và dè bỉu, sỉ nhục con khi nó không đạt kết quả tốt. Bạn chưa từng khen sự nỗ lực của con néuu nỗ lực đó không mang lại kết quả? Bạn có luôn nhắc nhở con về khó khăn của cuộc sống sau này nếu con không có thành tích học tập cao, không phải người đứng đầu??

3.2 Tìm ra lý do hình thành tính cầu toàn của con

Bạn càng có thể đặt mình vào vị trí của con mình và tìm ra điều gì đang thúc đẩy hành trình tìm kiếm sự hoàn hảo của con, bạn càng có thể giải quyết vấn đề tốt hơn trước khi nó trở nên quá tải. Dưới đây là những lý do phổ biến mà trẻ em thúc đẩy bản thân trở nên hoàn hảo. Đánh dấu vào những điều có thể áp dụng cho con bạn và tìm cách để giải quyết chúng:

- Tính cách: có khuynh hướng và tính khí bẩm sinh mà bạn đã nhận ra từ những ngày con bạn còn chập chững biết đi

- Bất an: thiếu tự tin; có cảm giác mạnh mẽ về sự không thỏa đáng

- Sợ bị sỉ nhục: sợ bị người khác chê cười; dễ dàng xấu hổ

- Ảnh hưởng bởi tấm gương cầu toàn: sao chép các hành vi cầu toàn của anh chị em hoặc cha mẹ

- Quá coi trọng thành tích: trải qua những yêu cầu quá mức về thành tích từ giáo viên hoặc phụ huynh; có mục tiêu không thực tế

- Sợ mất đi sự chấp thuận hoặc tôn trọng.

- Tình trạng như một đứa trẻ danh hiệu: thành tích và tài năng luôn được thể hiện

3.3 Giúp con có cái nhìn thực tế về cầu toàn.

Cho con bạn thấy những ưu điểm và nhược điểm của việc trở thành một người cầu toàn. Chỉ ra những điều con bạn có thể và không thể kiểm soát và học cách chấp nhận những điều không thể kiểm soát. Định nghĩa lại thành công và chỉ ra cho trẻ thấy rằng thành công không phải là sự hoàn hảo mà là sự xuất sắc.

3.4 Tìm hiểu thực tế về khả năng của con

Đừng cố biến con bạn thành “siêu nhân”, “thần đồng” hay “xuất sắc toàn diện” như những gì giấy khen hiện nay đang thịnh hành. Thay vào đó, hãy thực tế hơn về khả năng của con bạn và thành thật với con. Bắt đầu đánh giá và cải thiện những điểm mạnh tự nhiên của con như khả năng ca hát, khiếu nghệ thuật hoặc bản chất sáng tạo của cô ấy. Sau đó, theo dõi, khuyến khích và củng cố những đặc điểm và kỹ năng đó để con không cố gắng quá sức trong nhiều lĩnh vực mà thay vào đó thu hẹp trọng tâm và đánh giá thực tế hơn về tài năng của mình.

3.5 Giảm các yếu tố tác động làm tăng tính cầu toàn

Giảm áp lực cho con bạn. Kiểm tra lịch trình của con: Có thời gian nào chỉ dành cho thời gian nghỉ ngơi hoặc chơi không? Có bất kỳ hoạt động có thể được loại bỏ hoặc giảm?

• Dạy con trở thành “người chấm công” của chính mình. Nếu con dành hàng giờ cho bài viết của mình nhưng thực sự đã hoàn thành xuất sắc ngay lần đầu tiên, hãy đặt giới hạn thời gian cho con có thể làm một hoạt động cụ thể trong bao lâu.

• Thay đổi cách ken ngợi: Chuyển từ khen ngợi sản phẩm cuối cùng (điểm số hoặc thành tích) sang công nhận nỗ lực của con bạn trong suốt chặng đường. “Con đã bỏ ra rất nhiều công sức vào việc này, điều đọ thực sự tuyệt.”

• Khen ngợi các thuộc tính khác ngoài thành tích. "Thật tốt khi con biết chia sẻ, nhường nhịn”. Thật tốt khi con đã thể hiện sự đồng cảm với những nỗ lực của các bạn khác”.

• Đảm bảo có thời gian để vui chơi. Khuyến khích tiếng cười và chỉ thỉnh thoảng ngồi bên ngoài và nhìn những đám mây trôi qua. Hãy dạy con bạn rằng con luôn có thể quay lại và hoàn thành một hoạt động, nhưng hãy cho phép con đơn giản là tận hưởng cuộc sống.

• Dạy cách giảm căng thẳng. Chỉ cho con bạn một số chiến lược thư giãn đơn giản, chẳng hạn như hít thở chậm và sâu; nghe nhạc êm dịu; đi dạo; hoặc chỉ uống mười và nằm trên đi văng, để giúp cải thiện tinh thần của con và giảm bớt một chút cường độ đó — ít nhất là trong vài phút.

• Giúp con bạn xử lý sự thất vọng. Đối thoại nội tâm của một người cầu toàn là tự đánh bại bản thân: “Tôi không bao giờ đủ tốt.” “Tôi biết tôi sẽ thất bại mà” Vì vậy, hãy giúp con bạn điều chỉnh lại cách tự nói chuyện của mình bằng cách dạy con nói một cụm từ tích cực hơn, ít chỉ trích và phán xét hơn và dựa trên thực tế hơn, chẳng hạn như “Không ai là hoàn hảo”. “Trái đất cũng không tròn”. “Tất cả những gì tôi có thể làm là cố gắng hết sức mình.” “Tôi sẽ thử lại lần sau.” “Tin tưởng vào bản thân sẽ giúp tôi thư giãn.”

• Dừng các hành vi khoe con

Ngay cả khi bạn tự hào về con mình, điều đó không có gì sai, bạn có quyền đó, nhưng đừng đặt con bạn lên sân khấu để luôn biểu diễn, đứng lấy con bạn làm đồ trang sức để khoe khoang, điều đó không chỉ gây áp lực lên con mà còn trực tiếp tạo nên, thúc đẩy và củng cố tính cầu toàn của con bạn. Đừng khoe thành tích của con trên facebook, zalo, tweet hay các mạng xã hội khác. Dừng ngay việc ủng hộ hoặc đồng ý với con khi con có những tuyên bố “vĩ đại” Dừng việc khuyến khích con bằng cách nhắc nhở con về những tài năng nổi tiếng và lỗi lạc. Dừng cổ vũ cho thái độ “biết tuốt” của con vì bạn cảm thấy đó là dấu hiệu của lòng tự trọng.

Tất cả những thay đổi về hành vi đều cần sự chăm chỉ, luyện tập liên tục và sự củng cố của cha mẹ. Mỗi bước con bạn thực hiện để thay đổi có thể là một bước nhỏ, vì vậy hãy chắc chắn ghi nhận và chúc mừng từng người trong số họ trên đường đi. Không bao giờ có giải pháp 5 phút cho việc thay đổi bất kỳ hành vi nào, cũng chẳng có viên thuốc thần tiên hay mẹo, mánh khóe nào giúp đạt được kết quả trong phút chốc, vì vậy đừng bỏ cuộc quá sớm. Hãy nhớ rằng nếu một chiến lược không hiệu quả thì một chiến lược khác sẽ hiệu quả, hoặc kết hợp nhiều chiến lược sẽ hiệu quả. Vấn đề phụ thuộc vào nỗ lực của bạn.