Cha mẹ nên làm gì khi con bị bạn bè tẩy chay

Vấn đề

Bị bạn bè tẩy chay là một phần trong cuộc sống của thời niên thiếu. Đôi khi nó nhẹ nhàng và ngắn ngủi khi con bạn bị bạn bè “cát xít” một buổi sáng. Nhưng cũng có thể rất nặng nề khi con bạn bị cả lớp, cả xóm bạn cô lập. Ngày nay còn có thể la sự tẩy chay bởi cả cộng đồng rộng lớn trên mạng xã hội. Bị bạn bè tẩy chay không còn là vấn đề trẻ con bởi nó có thể gây ra những hậu quả rất nặng nề, thậm chí cả cái chết. Khi phát hiện con bị bạn bè tẩy chay bố mẹ cần có đủ kiến thức, kỹ năng để giúp con vượt qua nó.

1. Bị bạn bè tẩy chay và những hậu quả

Bị bạn bè tẩy chay là một thuật ngữ toàn cầu bao gồm nhiều hành vi mà trẻ em sử dụng để tẩy chay và làm tổn thương lẫn nhau, bao gồm các hình thức kiểm soát và tẩy chay công khai cũng như các chiến thuật tinh vi hơn, chẳng hạn như buôn chuyện và lan truyền tin đồn. 

Bị bạn bè tẩy chay là hiện tượng khá phổ biến, khoảng 10% đến 15% trẻ em bị bạn bè từ chối. Những đứa trẻ này bị nhiều bạn bè cùng trang lứa không thích và chỉ được một số ít hoặc không ai trong số chúng thích.

Hậu quả ngắn hạn và dài hạn của việc bị bạn bè tẩy chay là khá nghiêm trọng. Về ngắn hạn, những đứa trẻ này thường trải qua cảm giác cô đơn, lòng tự trọng thấp và lo lắng xã hội. Hậu quả lâu dài bao gồm kết quả học tập kém, bỏ học, phạm pháp ở tuổi vị thành niên, hành vi tội phạm và các vấn đề sức khỏe tâm thần, đặc biệt là những vấn đề hướng ngoại, ở tuổi vị thành niên và trưởng thành như gia tăng các hành vi hung hăng và chống đối

Cuối cùng, một số nghiên cứu gần đây cho thấy rằng nhận thức về bản thân khi bị bạn bè tẩy chay (dù thực sự bị bạn bè tẩy chay hay không) có liên quan đáng kể đến nguyên nhân dẫn đến trầm cảm và ý định tự tử ở trẻ em và thanh thiếu niên.

2. Đặc điểm của những đứa trẻ hay bị tẩy chay

Điều gì gợi ra sự tẩy chay? Nhiều yếu tố có thể dẫn đến sự tẩy chay của bạn bè, nhưng những yếu tố có liên quan nhất quán nhất, đặc biệt là về lâu dài, là hành vi hung hăng và xa lánh xã hội. 

Trẻ có hành vi hung hăng:

Những đứa trẻ hung hăng và có các hành vi gây hấn thường không được bạn bè chào đón. Khi các hành vi hung hăng diễn ra thường xuyên, bạn bè sẽ tự động xa lánh thậm chí bảo nhau cô lập trẻ hung hăng

Trẻ có lòng tự trọng thấp:

Những đứa trẻ có lòng tự trọng thấp thường rụt dè, nhút nhát tự rút lui khỏi các hoạt động nhóm và có các hành vi thu mình, khác biệt với phần còn lại. Dần dần các bạn không nhận ra sự có mặt của nó. Hoặc ngược lại, trẻ có lòng tự trọng thấp hành xử ngược lại với bản tính để che dấu sự thiếu hụt lòng tự trọng bằng các hành vi ngạo mạn hoặc hung hăng, từ đó cũng dễ bị tẩy chay.

Những đứa trẻ nhút nhát, thu mình hoặc hay lo lắng thường là nạn nhân của sự tẩy chay vì bạn bè của chúng coi những khác biệt về tính khí này là những khiếm khuyết xã hội khiến những đứa trẻ này dễ bị đe dọa và khôg có khả năng chống trả.  Nghiên cứu chứng minh rằng trẻ em xa lánh xã hội và bị bạn bè tẩy chay có khả năng trở nên xa lánh xã hội nhiều hơn theo thời gian Do đó, hành vi tẩy chay có thể củng cố những đặc điểm tính cách nhút nhát và thu mình đã có.

Thiếu kỹ năng xã hội: Những đứa trẻ thiếu các kỹ năng xã hội thông thường như: Thiếu kỹ năng kết bạn, gặp khó khăn trong việc đọc các tín hiệu cảm xúc, Kiêu ngạo hoặc cư xử như thể mình giỏi hơn những đứa trẻ khác..cũng là những trẻ dễ bị tẩy chay hơn so với những trẻ còn lại

3. Cha mẹ cần làm gì để giúp con vượt qua sự tẩy chay của bạn bè

Có một số điều bạn có thể làm để giúp con mình nếu chúng đang bị tẩy chay

3. 1. Đánh giá chỉ số tình bạn của con bạn.

Quan sát con bạn kỹ hơn một chút khi trẻ ở cùng các bạn—chẳng hạn như trong nhóm chơi của trẻ, trên sân chơi, khi tập đá bóng. Cố gắng quan sát con bạn trong những tình huống tự nhiên mà trẻ không biết bạn đang quan sát. Bây giờ hãy trung thực: Có thể anh ấy đang làm điều gì đó khiến những đứa trẻ khác không muốn chơi cùng? Việc tìm ra điều này có thể mất một vài lần, vì vậy hãy tiếp tục tìm kiếm những điều cụ thể mà con bạn có thể thiếu sót hoặc điều đó gây ra sự tẩy chay này. Sau đây là danh sách một số lý do phổ biến nhất khiến trẻ liên tục bị bỏ rơi. Đánh dấu vào những điều thường áp dụng cho con bạn và giải quyết chúng

- Thiếu kỹ năng kết bạn

- Quá hách dịch, độc đoán

- Quá hung hăng, bốc đồng hoặc gây rối

- Khoe khoang, phô trương, phóng đại hoặc bịa chuyện

- Kiêu ngạo hoặc cư xử như thể mình giỏi hơn những đứa trẻ khác

- Ngoại hình, cách nói chuyện, cách ăn mặc hoặc hành động “khác người”

- Nhếch nhác, có vẻ nghèo hèn; vệ sinh cá nhân kém

- Quá nhạy cảm; rên rỉ, ca thán, nũng nịu, khó chịu…

- Không thể tin tưởng, dối trá, không trung thành

- Gặp khó khăn trong việc đọc các tín hiệu cảm xúc

- Không thú vị: thiếu sở thích, sở thích, đam mê

- Lưu ý: Đôi khi vì con bạn quá xuất sắc, được những thầy cô yêu quý và cưng chiều cũng là yếu tố khiến con bạn bị tẩy chay. Hoặc một lý do phổ biến khác là con bạn là lớp trưởng, sao đỏ liên tục bắt lỗi các bạn cũng là lý do để các bạn không chơi cùng…

Hãy ghi nhớ trong đầu về bất kỳ đặc điểm nào bạn có thể cải thiện để giảm bớt khả năng bị bỏ rơi của anh ấy. Ví dụ: nếu anh ấy vệ sinh kém, bạn sẽ nhất quyết bắt anh ấy tắm mỗi sáng và dùng chất khử mùi; nếu anh ấy quá hách dịch, bạn có thể dạy anh ấy những câu nói ngoại giao...

3. 2. Lắng nghe, nhưng để con tự giải quyết

Bạn sẽ xa vào bẫy chịu hậu quả thay con nếu luôn giải quyết vấn đề cho chúng. Khi bạn biết rằng con bạn đã bị tẩy chay hoặc bị bắt nạt ở trường, bạn sẽ muốn giúp đỡ ngay lập tức. Tuy nhiên, trước tiên, hãy chắc chắn giải quyết cảm xúc của con bạn và hỗ trợ chúng bằng cách cho phép chúng cảm nhận những gì chúng cảm thấy–mà không cần cố gắng giải quyết nó ngay lập tức.

Thay vào đó, hãy xác nhận cảm xúc của con bạn và thể hiện sự đồng cảm. Điều này giúp họ chấp nhận và bắt đầu vượt qua những khó khăn về cảm xúc. Chỉ cần lắng nghe và xác nhận có thể khiến con bạn cảm thấy tốt hơn. 

3.3 Giúp con bạn xác định cảm xúc của chúng

Trẻ em có thể cần trợ giúp để xác định cảm xúc của mình, điều này rất quan trọng để đối phó. Giúp con bạn gọi tên cảm xúc của chúng và để chúng nói về trải nghiệm của chúng. Những đứa trẻ liên tục bị tẩy chay [có thể] phát triển các phản ứng chấn thương khiến chúng e dè vì sợ bị bạn bè tẩy chay hoặc luôn tìm kiếm sự chấp thuận để được chấp nhận". "Đây là lý do tại sao công việc của người lớn là giúp đứa trẻ xác định chính xác những gì chúng cảm thấy."

3.4. Đưa ra lời khuyên hỗ trợ

Nếu con bạn yêu cầu giúp đỡ, hoặc nếu bạn đã lắng nghe, đồng cảm và muốn làm điều gì đó hơn nữa, hãy nói chuyện với chúng về những gì chúng có thể làm khác đi trong tương lai. Thảo luận về trải nghiệm cảm xúc của họ và đưa ra hướng dẫn.

Trong một nhóm bạn, cha mẹ có thể nói chuyện với con mình về tình bạn thực sự trông như thế nào và đồng cảm với cảm giác mất mát của chúng, nhưng cũng khuyến khích chúng tìm kiếm những tình bạn 'chân chính' mới với những người khác sẽ chấp nhận chúng". 

3.5. Thông báo cho những người lớn khác

Nếu việc tẩy chay xảy ra nhiều lần, tốt nhất bạn nên thông báo cho giáo viên của con bạn. Điều này không có nghĩa là bạn cần đổ lỗi cho giáo viên hoặc khăng khăng rằng họ phải tham gia vào mọi tình huống, nhưng bạn nên luôn cập nhật thông tin cho họ.

Thông tin này có thể giúp giáo viên hiểu tại sao một đứa trẻ cảm thấy bị bạn bè tẩy chay có thể hành động theo một cách nào đó. Họ có thể thực hiện những điều chỉnh nhỏ trong lớp học, chẳng hạn như chọn không cho con bạn chơi chung với một số học sinh nhất định hoặc bằng cách dạy các bài học về lòng tốt cho cả lớp.

3.6 Tham gia hoặc quan sát từ sau

Khi bị từ chối, có những lúc bạn nên lùi lại và để con bạn xử lý, và có những lúc bạn cần tham gia.

Các bậc cha mẹ nên lùi lại khi con họ nói rằng chúng có thể tự xử lý được. "Cho phép con bạn tự xử lý các tình huống của chúng có thể xây dựng khả năng phục hồi và sự tự tin. Tuy nhiên, nếu con bạn bị bạn bè tẩy chay nhiều lần, điều đó có thể tác động tiêu cực lâu dài đến chúng, vì vậy điều quan trọng là phải bảo vệ chúng khỏi những tổn thương tinh thần nghiêm trọng.  Khi tình huống trở nên độc hại và không lành mạnh đối với đứa trẻ, đã đến lúc cha mẹ phải can thiệp.

3.7. Giúp trẻ học hỏi từ sự bị từ chối

Trong nhiều trường hợp, trẻ em có cơ hội học hỏi từ sự từ chối. Nói chuyện với con bạn theo cách hỗ trợ và hướng dẫn có thể giúp biến một trải nghiệm tồi tệ thành một điều gì đó mang tính giáo dục.

Những đứa trẻ bị tẩy chay có thể học cách hòa nhập hơn với những người khác, bởi vì chúng biết cảm giác bị bỏ rơi như thế nào. Tuy nhiên, nếu không có sự hỗ trợ của người lớn, thay vào đó, trẻ em có thể kết luận rằng bắt nạt khiến chúng trở nên mạnh mẽ hơn và chúng có thể tham gia vào việc tẩy chay người khác để điều đó không xảy ra với chúng. Các cuộc trò chuyện có hướng dẫn với một người lớn đáng tin cậy có thể giúp họ đi đến kết luận rằng lòng tốt luôn chiến thắng.

3.8. Huấn luyên kỹ năng xã hội để con hòa đồng:

Những đứa trẻ luôn bị bạn bè tẩy chay hoặc không thích thường có những hành vi khiến những đứa trẻ khác không thích. Một sai lầm lớn là cho rằng đứa trẻ biết mình đang làm gì sai hoặc biết những kỹ năng mà nó cần. Dưới đây là một số kỹ năng xã hội quan trọng nhất mà con bạn có thể cần để hòa đồng với những người khác. Điều quan trọng là dạy từng kỹ năng một và sau đó cung cấp nhiều cơ hội thực hành cho đến khi trẻ có thể tự mình sử dụng kỹ năng đó: Các kỹ năng có thể bao gồm; Kỹ năng hợp tác; Kĩ năng giao tiếp; Kỹ năng xác nhận; Kỹ năng tự điều chỉnh (xem phụ lục bên dưới)

• Tìm giúp đỡ từ chuyên gia. Mặc dù chỉ một phần nhỏ trẻ em liên tục bị phần lớn bạn bè từ chối, nhưng những đứa trẻ đó phải chịu đựng rất nhiều. Có những đứa trẻ khó có thể tự mình vượt qua sự tẩy chay đó. Nếu đây là con bạn, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp. Không đứa trẻ nào phải trải qua cuộc sống mà không có bạn bè.